Publicatiedatum 21-12-2023 Laatst gewijzigd 27-12-2023
Onlangs verscheen deel 20 – de jubileum editie – uit de onvolprezen compilatie reeks Grand 12-Inches. De 6-cd set bevat ditmaal tracks van o.a. Jimmy ‘Bo’ Horne, Boz Scaggs, Jellybean Ft Madonna, Commodores, Skipworth & Turner en Donna Summer. Geestelijk vader Ben Liebrand over wat er allemaal komt kijken bij het samenstellen van zo’n compilatie.
De Nederlandse deejay en mixer Ben Liebrand bracht in 2003 zijn eerste Grand 12-Inches compilatie uit. De 4-cd set bevatte de ‘extended’ 12” versies van tracks van o.a. Donna Summer, Lipps Inc., Giorgio Moroder, Sylvester, Cerrone, Frankie Goes to Hollywood, Rick James en Kool and the Gang. Vanwege de voorbeeldige selectie van de nummers en de hoorbare moeite die de samensteller genomen had om de beste versies van de nummers te traceren, was de compilatie een instant succes. Vele delen volgden dan ook en dit jaar viert hij zelfs het 20-jarig jubileum van de nog altijd populaire reeks. Het is een van de vele facetten van de loopbaan van de Nederlandse dancepionier die de weg bereidde voor latere deejays als Armin van Buuren, DJ Tiësto en DJ Jean.
Wat komt er bij kijken om zo’n compilatie samen te stellen? Waar loop je tegenaan?
“Om die vraag te beantwoorden moet ik even terugspoelen in de tijd. Het idee voor deze reeks ontstond rond 2001. Als ik een track nodig had voor een van mijn Grandmixen viel mij steeds vaker op dat de betreffende platenmaatschappij wel de rechten had, maar de ‘master’ – de originele opname – niet meer bleek te hebben. Ik merkte dat de financiële middelen bij de labels ontbraken om het archief bij te houden. In de loop van de jaren is bij de platenmaatschappijen ook veel kennis verdwenen. Als ik een nummer had aangevraagd, gebeurde het dus regelmatig dat ik een bestand toegestuurd kreeg dat niet meer was dan een track die met een laptopje van een cd was geript. Soms was het niet meer dan een mp3-tje. Of juist een geremasterde en daardoor helemaal opgepompte versie. Ik heb toen het voorstel gedaan om deze serie te beginnen, waarvoor ik de ‘extended’ uitvoeringen van tracks zou verzamelen, waarbij ik zou gaan voor de best mogelijke versies. Het zijn nummers die het verdienen om beschikbaar te zijn in masterkwaliteit. In de loop van de jaren heeft het veel moois opgeleverd. Zoals een in eerste instantie onwillige platenmaatschappij die toch meewerkt omdat ik uit kan leggen waarom een bepaalde track zoveel voor me betekent.”
Wat is het vertrekpunt als je aan zo’n compilatie begint? Is het, bij wijze van spreken, een leeg vel papier?
“Nee, ik heb meestal nog een lijstje met restnummers liggen van het vorige project, maar die ik niet tijdig rond heb weten te krijgen. Het kan het papierwerk zijn, of het niet op tijd binnenkrijgen van de beste master. Ik ga daar dan mee verder. Ik ben daarnaast natuurlijk altijd op zoek naar nieuwe songs die in aanmerking zouden kunnen komen voor de Grand 12-Inch compilatie. Er is daarnaast een grote groep fans van de serie die me ook weet te vinden, onder anderen via Facebook. De suggesties die gedaan worden neem ik altijd serieus. Ik vind die betrokkenheid heel leuk. Het is zelfs zo dat ik via dat publiek een paar keer aan een goede master gekomen ben. Iemand die bijvoorbeeld een track had staan op een obscure Japanse cd-single, waarvan de kwaliteit beter was dan de officiële versie die ik van de platenmaatschappij gekregen had. Zo heb ik soms wel zestig versies van een bepaald nummer ter beschikking. Ik beluister ze allemaal, om daarna de beste te kiezen. De track moet de muziek moeiteloos weergeven. Zijdezacht en smooth. Het hoog niet te geforceerd, geen rare dingen in het laag.”
* Zaterdagavond, 23 december is Ben Liebrand te gast, op Radio 2, bij Corné Klijn in de Soul Night (tussen 19:00 – 20:00 uur) om te praten over de 20e jubileum editie van de Grand 12 Inches.
Master je om die reden ook zelf je compilaties?
“Inderdaad. Er wordt tegenwoordig veel te hard gemasterd. Alles wordt de compressie ingedrukt. Je moet je voorstellen als ik bijvoorbeeld een track heb van zeven minuten, dan piekt zo’n nummer een paar keer enkele milliseconden. Ik zoek die momenten op en haal die dan een beetje naar beneden, zodat alles in volume iets omhoog kan zonder dat het klankbeeld verandert. Veel verder ga ik dan ook niet. Soms kom ik heel lelijke knippen tegen. In het analoge tijdperk ging gewoon de schaar en de tape en zo’n break klinkt soms heel abrupt. Ik probeer dat te repareren met een kleine galm of delay, waardoor het nummer klinkt zoals het had moeten zijn. Op Grand 12-Inch 19 staat een lange versie van Car Wash van Rose Royce. Ik merkte dat het nummer gaandeweg behoorlijk versnelt, van 112 BPM naar 122 BPM. Kennelijk was de drummer heel enthousiast. Ik heb dat digitaal recht kunnen trekken, zonder dat het de muziek geweld aandoet. Het is daarmee de eerste versie die op een compilatie staat, waarvan het tempo van het begin tot het eind klopt, waardoor de track nu eindelijk goed in en uit te mixen is. Ik doe het allemaal ook zo dat de gewone sterveling het eigenlijk helemaal niet in de gaten heeft.”
Over het publiek gesproken. We begrijpen dat de trouwe koper heel soms een nog betere versie van een track nagestuurd krijgt.
“Dat klopt. Dat is bijvoorbeeld gebeurd met Forget Me Nots van Patrice Rushen, die op het negende deel van Grand 12-Inches staat. De cd was al geperst toen ik alsnog de volledige 12-inch versie tegenkwam. Ik baalde natuurlijk als een stekker, maar vond het verspilling om een hele persing van de cd in de kliko te gooien. Voor de rechten van het nummer was al betaald, dus we konden een digitale versie nasturen naar iedereen die kon aantonen dat ze de box gekocht hadden.”
Foto: Krijn van Noordwijk
Probeer je elke compilatie ook een eigen karakter mee te geven?
“Als mensen dat zo ervaren, zou dat mooi zijn. Het heeft dan alleen denk ik veel te maken met de connectie die ze zelf met de nummers hebben. Zelf ben ik vooral blij als ik allerlei obstakels overwonnen heb en de boel bij elkaar heb. Zelfs dan spelen er nog allerlei dingen mee. Op het 19e deel van de Grand 12-Inches staat bijvoorbeeld Fastlove Part II (Fully Extended Mix) van George Michael. Ik kon die alleen krijgen op voorwaarde dat het de eerste track op de eerste cd zou worden. Het is een geweldig nummer, alleen zou ik dat anders gedaan hebben als ik het helemaal zelf voor het zeggen zou hebben. Ik heb dus mijn eigen voorkeuren, maar er spelen soms ook dergelijke politieke factoren mee. Zaken die eigenlijk niets met muziek te maken hebben. Als je kijkt naar de vele hoepels we doorheen moeten springen, is het eigenlijk een wonder dat we toch telkens weer zo’n compilatie voor elkaar krijgen.”
Wat zijn, meer in algemene zin, 12-inches die je geweldig vond vanaf de eerste keer dat je ze hoorde.
“Veel staan op de eerste drie, vier delen van de Grand 12-Inches serie. Ik had nog geen idee hoe lang ik daarmee door kon gaan, dus ik heb alles wat ik te gek vond daarop gezet. Het zijn legendarische mixen als I Feel Love van Donna Summer, Blue Monday van New Order en Disco Inferno van The Trammps. Ik heb ook een zwak voor de remixen van Frankie Goes To Hollywood. Allemaal door Trevor Horn; die rakker is zo ultiem briljant. Het kan ook onbekender werk zijn, zoals Take A Chance van Queen Samantha.”
Op de Grand 12-Inches compilaties staan mixen die door anderen zijn gemaakt. Zelf heb je er ook heel wat op je naam staan. Kun je een paar favorieten noemen?
“Een die vaak genoemd wordt en heel succesvol was, is die voor In The Air Tonight van Phil Collins. Tot mijn grote frustratie lukt het mij niet om die op een van mijn eigen compilaties te krijgen, omdat er van hem geen tracks meer gelicenseerd worden. Ik heb geen idee wie die beslissing ooit genomen heeft, maar tot nu toe loop ik met mijn hoofd tegen een muur. Heel bijzonder was ook het werken aan Let’s Talk About Sex van Salt-N-Pepa. Mijn mix heeft het album vlot getrokken, want daarvoor was het zo dood als wat. Ik herinner mij nog dat ik tegen een deadline werkte. Mijn mix moest een dag later in Londen zijn. Ik had al wat koeriers gemist. Op een bepaald moment wist ik dat de laatste koerier van Amsterdam naar Brussel zou gaan, vandaaruit naar Engeland. Ik heb de tape toen ’s nachts afgegeven bij een tankstation bij de Nederlands-Belgische grens, waar het even later door de transporteur is opgepikt. Een dame, achter het plexiglas, heeft zonder dat ze het zich realiseerde urenlang gepast op een opname die niet veel later een enorme hit werd. Iets om nooit te vergeten.”
