Publicatiedatum 17-12-2022 Laatst gewijzigd 18-09-2023
Het is ‘Dre Day’ and everybody is celebrating. 30 jaar geleden bracht producer, rapper en platenbaas André ‘Dr. Dre’ Young zijn klassieke debuutalbum The Chronic uit. Weinig producers speelden in de rapgeschiedenis zo’n grote rol als de man die sinds medio jaren 80 samenwerkte met een aantal van de meest succesvolle hiphop-acts. Een overzicht van tien belangrijke artiesten uit de discografie van Dr. Dre.
Met het succes van rapgroep N.W.A. uit Compton, Los Angeles, luidde Dr. Dre, met onder meer rappers Ice Cube, MC Ren en Eazy-E, eind jaren 80 het wereldwijde mainstreamsucces van gangsta rap in. Dr. Dre was in L.A. al een bekende muziekpersoonlijkheid als lid van de populaire electro-formatie World Class Wreckin’ Cru, radio-jock en producer van rapgroep C.I.A., met onder anderen Ice Cube. Maar zijn mega-succes als rapper en producer begon in 1987 en 1988 met N.W.A., dat zichzelf met klassiekers als Fuck Tha Police, Straight Outta Compton, Dopeman en Gangsta Gangsta uitriep tot ‘the world’s most dangerous group’.
Snoop Dogg
Dr. Dre werkte in vier decennia met talloze, uiteenlopende succes-acts. Toch zal hij door de meeste muziekliefhebbers allereerst geassocieerd worden met de rapsuperster met wie hij als geen ander een muzikale chemie heeft. Vanaf hun eerste duo-single Deep Cover maakten Dr. Dre en Snoop Dogg tijdloze tracks waarop de melodieuze en relaxte rapstijl van Snoop perfect samensmelt met de stevig pompende en glasheldere producties van Dr. Dre. Nadat Dr. Dre begin jaren 90 N.W.A. en platenlabel Ruthless na twee albums achter zich liet vanwege financiële geschillen, lanceerde hij op zijn nieuwe platenlabel Death Row met Snoop Dogg een van de grootste sterren in de rapgeschiedenis. Het door Dr. Dre subliem geproduceerde debuutalbum Doggystyle van Snoop verbrak in 1993 alle verkooprecords.
Dr. Dre schreef met name geschiedenis met acts die hij vroeg in hun carrière onder zijn hoede nam, en van wie hij de carrière vaak hielp ontploffen. In zijn samenwerking met de al lang en breed gevestigde superster Mary J. Blige, ging een lang gekoesterde wens in vervulling van Dr. Dre om ook op r&b-gebied zijn muzikale stempel te drukken. Dat deed hij eerder in zijn carrière al wel met artiesten uit zijn eigen cirkel zoals voormalige partner Michel’lé en Jimmy Z maar met mega-hit Family Affair voor hiphopsoulkoningin Mary J. Blige, ging deze droom pas echt in vervulling. De hiphopmaestro nodigde haar dan ook uit voor de spectaculaire all star-show die hij presenteerde in de pauze van de Amerikaanse Super Bowl-finale in 2022.
Midden jaren 90 raakte Dr. Dre ongewild betrokken bij de door media flink opgeklopte strijd die zou woeden tussen rappers aan de Amerikaanse oost- en westkust. Zelf benadrukte de sterproducer uit Los Angeles in interviews en nummers, dat hij geen enkele rivaliteit voelde met rappers uit New York, en dat hij vooral hoopte samen grote successen te kunnen vieren. Hij voegde de daad bij het woord door in 1996 hitsingle Nas Is Coming te produceren voor rapper Nas uit New York. En in 1997 bracht Dr. Dre op zijn label Aftermath Entertainment The Album uit van ‘hiphop-supergroep’ The Firm – met Nas, Foxy Brown, AZ en Nature.
Dr. Dre was in zijn carrière de bepalende producer van drie legendarische platenlabels. Ruthless Records, waarvoor hij hits produceerde voor o.a. N.W.A., Eazy-E, The D.O.C. en J.J. Fad. Het door hemzelf mede opgerichte Death Row Records, met tijdloze nummers en/of albums van zijn hand voor zichzelf en o.a Snoop Dogg, 2Pac en Tha Dogg Pound. Daarna bij zijn eigen Aftermath Entertainment. Op dat platenlabel lanceerde hij de carrière van Eminem, met afstand de succesvolste artiest in zijn discografie. Eminem is een van de bestverkopende popmuzikanten aller tijden. Hij debuteerde als eerste artiest ooit met maar liefst tien albums bovenaan de Amerikaanse Billboard 200, won onder meer vijf Grammy Awards, een Emmy en een Grammy Award, en werd vorige maand bijgezet in de Rock and Roll Hall of Fame.
Het krioelde in de loopbaan van Dr. Dre van de projecten en samenwerkingen waar de scene enthousiast op zat te wachten, maar die nooit het levenslicht zagen. Zijn eigen mythische en nooit verschenen soloalbum Detox is daar een voorbeeld van maar ook samenwerkingen met raplegende Rakim, protegé Hittman en Eve. Rapster Eve werd vroeg in haar carrière door Dr. Dre op Aftermath Entertainment getekend maar belandde naar eigen zeggen op een zijspoor nadat Eminem haar labelgenoot werd. Ze werd alsnog succesvol als ‘first lady’ van rapcrew Ruff Ryders met onder anderen DMX. Dr. Dre produceerde wel diverse nummers voor Eve, waaronder de wereldhit Let Me Blow Ya Mind met zangeres Gwen Stefani van No Doubt.
Eigenlijk zou hiphop-megaster 50 Cent zijn major label-debuut al in 2000 uitbrengen bij het legendarische Columbia Records, maar letterlijk een aantal dagen voordat daar zijn Power of the Dollar moest verschijnen, werd 50 Cent neergeschoten en het album geschrapt. Nadat 50 Cent met zijn crew G-Unit – o.a. Tony Yayo, Lloyd Banks en Young Buck – een reeks goed ontvangen mixtapes uitbracht, bracht hij in 2003 onder de hoede van Dr. Dre en Eminem alsnog zijn mainstreamdebuut uit: het verkooprecords brekende Get Rich Or Die Tryin’ dat op nummer 1 binnenkwam in de Amerikaanse albumlijst. Ook 50 Cent’s volgende album The Massacre stond wekenlang op 1 in de albumlijst.
Na de enorme buzz en hype rondom de debuten van Eminem (uit Detroit) en 50 Cent (uit New York), lanceerde Dr. Dre in 2005 voor het eerst weer de carrière van een rapper uit zijn geboortestad Compton in Californië. The Game had onafhankelijk al een album en mixtapes uitgebracht, maar werd in 2005 met mainstreamdebuut The Documentary in één klap een rap-superster die door zijn associatie met Dr. Dre in één lijn stond met hiphop-giganten als Snoop Dogg, Eminem en 50 Cent. The Game werd onderdeel van 50 Cent’s G-Unit-crew en tekende tegelijk op de platenlabels van zowel Dr. Dre als 50 Cent. Hij bracht slechts één commercieel zeer succesvol album en een reeks sterke singles uit op die labels. Na een slepend openbaar conflict met 50 Cent stapte hij uit G-Unit en verliet hij Dr. Dre’s Aftermath Entertainment.
Dr. Dre staat voor alles bekend als producer: als de man achter de knoppen die de muziek maakt voor de rappers die hij om zich heen verzamelt. Maar naarmate zijn carrière vorderde, en hij als perfectionist legendarisch spaarzaam werd in het uitbrengen van muziek, ging Dr. Dre bij veel artiesten vaker de rol van mentor en uitvoerend producent spelen. Ook de carrière van Kendrick Lamar – die net zoals Dr. Dre zelf, diverse N.W.A.-leden en The Game afkomstig is uit Compton – kreeg een enorme boost nadat Dr. Dre hem op zijn label tekende. Met zeer goed ontvangen albums als DAMN., To Pimp A Butterfly en good kid, m.A.A.d. city groeide Lamar uit tot belangrijkste en meest gelauwerde rapper van het afgelopen decennium – zonder dat Dr. Dre op die albums ook maar één nummer voor hem produceerde.
Een recente topartiest van wie Dr. Dre de carrière liet exploderen is Anderson .Paak, van wie soloalbums en zijn recente succesproject Silk Sonic met Bruno Mars op het label van Dr. Dre verschenen. De veelzijdige artiest, drummer en producer had nog een bijbaan als wietplanten-knipper toen hij een aantal jaren geleden de nieuwste protegé werd van Dr. Dre. Ze werkten samen in de studio aan wat Compton zou worden, het derde soloalbum van Dr. Dre uit 2015 –zijn eerste in zestien jaar. De in de muziekscene van Los Angeles al flink actieve .Paak was op dat album op zes tracks te horen en bereikte zo een gigantische nieuwe doelgroep. Ook werkte hij met Dr. Dre aan tracks voor het populaire computerspel Grand Theft Auto Online.
Kijk hier naar de registratie van Dr. Dre’s spectaculaire all star-show in de pauze van de Amerikaanse Super Bowl-finale in 2022, met gastoptredens van o.a. Snoop Dogg, Mary J. Blige, Eminem, 50 Cent en Kendrick Lamar, en Anderson .Paak op drums
