Paul Simon is in de eerste plaats de zanger, componist en muzikant die de wereld verrijkte met zijn geweldige songs. Hij deed dat onder eigen naam en eerder als de helft van het duo Simon & Garfunkel. Hij heeft nog veel meer betekend. Als een echte pionier adopteerde hij invloeden uit alle windstreken: van Latijns-Amerika tot Afrika. Vanwege zijn nieuwe album Seven Psalms een terugblik op een unieke loopbaan van de inmiddels 81-jarige Paul Simon.
Foto: Jake Edwards
Paul Simon stond nog met beide benen in de folk-traditie toen hij in 1965 in Parijs een optreden bijwoonde van Los Incas, een Argentijns-Venezolaanse groep die in de Franse hoofdstad ontstaan was. Paul Simon raakte bevriend met de band en nam ze zelfs op sleeptouw. Zo produceerde hij hun eerste album dat in Amerika werd uitgebracht. Al die tijd was hij onder de indruk van het lied dat ze in Parijs hadden gespeeld: El Cóndor Pasa. Zozeer zelfs dat hij de band jaren later toestemming vroeg om hun muziek te gebruiken als basis voor de versie die hij als Simon & Garfunkel wilde opnemen. Zo verscheen het in 1970 ook op het album Bridge Over Troubled Water: El Cóndor Pasa (If I Could) – Paul Simon had er een nieuwe Engelstalige tekst voor geschreven. De ontstaansgeschiedenis van deze variant van het nummer liet zien dat Paul Simon al vroeg open stond voor niet-Westerse muziek. Dankzij het monstersucces van het Bridge Over Troubled Water album drongen die klanken ook nog eens door tot miljoenen slaap- en woonkamers over de hele wereld.
Ondanks het immense succes van dat album uit 1970 ontpopte het zich tot de zwanenzang van Simon & Garfunkel. In muzikaal opzicht was het huwelijk van de twee perfect geweest. Paul Simon was de geniale muzikant en songschrijver. Art Garfunkel beschikte over de engelachtige stem waarmee al zijn composities tot leven gezongen werden. Op persoonlijk vlak boterde het minder tussen de twee, ondanks het feit dat ze al sinds de jaren 50 samenwerkten. Aan het begin van het nieuwe decennium was de koek dus op en ging ieder zijn eigen weg. Hoewel Paul Simon zich met elk album van Simon & Garfunkel meer artistieke vrijheid gepermitteerd had, voelde hij zich belemmerd door het folk label dat ooit op het duo was geplakt.
Op de soloplaten die hij vanaf begin jaren 70 uitbracht, sloeg Paul Simon zijn vleugels dan ook steeds verder uit. Zoals op zijn titelloze soloalbum dat begin 1972 uitkwam en in het voorgaande jaar was opgenomen. Hij putte uit de tradities van de Latin, jazz en blues. En voordat het in de mode kwam, bleek hij ook al oog te hebben voor het rijke geluid van de reggae. Mother And Child Reunion, een van de beste liedjes van de plaat, werd opgenomen in Kingston, Jamaica. Zijn volgende album There Goes Rhymin’ Simon was net zo kleurrijk, onder anderen dankzij de gospelinvloeden in Love Me Like A Rock en de vleug dixieland in Take Me To The Mardi Gras.
Het was een muzikale wereldeis die Paul Simon voortzette op de albums die volgden. De weg leidde uiteindelijk tot Graceland, het meest succesvolle album uit zijn lange loopbaan. Zowel artistiek als commercieel. In 1984 was Paul Simon verslingerd geraakt aan een cassettebandje vol Zuid-Afrikaanse straatmuziek. Terwijl hij er tijdens lange autoritten eindeloos naar luisterde, begon hij er in zijn hoofd eigen variaties op de klanken te maken. Even overwoog Paul Simon om – net als jaren eerder bij El Cóndor Pasa – een van de liedjes de adopteren, maar zijn platenmaatschappij overtuigde hem ervan om naar de bron te gaan – naar Zuid-Afrika. En om daar, met lokale muzikanten, een deel van zijn volgende album op te nemen.
Aldus geschiedde in de eerste maanden van 1985. Zuid-Afrika zuchtte in die periode nog onder de apartheid en om die reden was er een culturele boycot van kracht. Het bezoek van Paul Simon was dan ook niet onomstreden, maar zowel Quicy Jones als Harry Belafonte spraken hun zegen erover uit, terwijl – nog belangrijker – ook de Zuid-Afrikaanse vakbond voor zwarte muzikanten Paul Simon met open armen ontving. In de loop van het jaar werd het album in Amerika verder afgemaakt, met gastrollen voor o.a. Linda Ronstadt, The Everly Brothers en de Zuid-Afrikaanse zanggroep Ladysmith Black Mambazo.
Het album Graceland kwam in augustus 1986 uit. Vanwege de lange en soms moeizame aanloop en de zelfs voor Paul Simon-begrippen bonte hoeveelheid stijlen, was het geloof van de platenmaatschappij niet groot. Zydeco, Afrikaanse muziek, rock, pop, Latin en nog meer… Was het niet allemaal wat veel? Groot was de verrassing dan ook toen Graceland uitgroeide tot de meest succesvolle en geliefde soloplaat van Paul Simon. Hoe kleurrijk het album ook was, hij was er in geslaagd om al die invloeden te verpakken in razendknappe en uitgesproken catchy songs. Veel ervan werden ook klinkende hits, zoals You Can Call Me All, The Boy In The Bubble, Diamonds On The Soles Of Her Shoes en Under African Skies. Van Graceland warden uiteindelijk 16 miljoen exemplaren verkocht. Het was daarnaast een album dat voor een miljoenenpubliek de Afrikaanse muziek op de landkaart zette.
In de decennia die volgden, bleef Paul Simon zijn publiek verrassen. Voor The Rhythm Of The Saints keerde hij terug naar de vertrouwde Latin invloeden. In 1997 baarde hij op zien door een Broadwaymusical te schrijven: The Capeman. Het avontuur werd een van de grootste flops uit zijn carrière. Het trok ook een wissel op de soundtrack, al was er helemaal niets mis met de smakelijke mix van doo-wop, rock-‘n’-roll en ritmen uit Puerto Rico. Surprise, de titel van zijn album uit 2011, mocht letterlijk genomen worden vanwege de samenwerking daarop met Brian Eno. Terwijl Paul Simon altijd een voorliefde had voor organische geluiden, domineerde ditmaal de elektronica. Toch bleek de artiest ook hier goed uit de voeten te kunnen. De prettige verrassing werd gevolgd door een album waarop de Afrikaanse invloeden weer doorklonken – So Beautiful Or So What – en Stranger To Stranger waarop hij samenwerkte met de Italiaanse DJ en jazzmuzikant Cristiano Crisci alias Clap! Clap!. De plaat In Blue Light uit 2018 bevatte smaakvolle bewerkingen van bestaande liedjes.
Paul Simon is inmiddels 81. In 2018 stopte hij definitief met optreden. Hoewel hij sinds de jaren tachtig diverse keren op tournee ging met zijn oude kompaan Art Garfunkel lijkt een late reünie er ook niet meer in te zitten. Hij blijft echter creëren, ook op deze leeftijd. Op 19 mei zal zijn nieuwe album uitkomen, dat toch weer anders zal zijn dan alle voorgaande. Paul Simon vertelde onlangs dat hij het idee voor de plaat in een droom kreeg. In de periode die volgde, werd hij ’s ochtends telkens vroeg waker en zette zich aan het schrijven. Seven Psalms bevat – vanzelfsprekend – zeven nummers die als geheel beluisterd moeten worden. Naar eigen zeggen hebben de teksten een religieus thema. ‘Ze gaan over mijn worsteling met het geloof’, aldus Paul Simon. Zo maakt de zanger, muzikant en componist bijna zestig jaar na het Simon & Garfunkel debuut Wednessday Morning, 3 A.M. toch weer een album om naar uit te kijken. Een wersktuk dat bovendien laat horen dat Paul Simon zichzelf blijft vernieuwen.