Afgelopen week verscheen het vijftiende album van Depeche Mode. De titel Memento Mori is te vertalen als ‘wees je bewust van je sterfelijkheid.’ De Britse formatie begon te werken aan het album toen de wereld nog in de greep was van de coronacrisis en geconfronteerd werd met ingrijpende gevolgen daarvan. Aan het begin van de opnamen overleed onverwacht toetsenist en oorspronkelijk bandlid Andy Fletcher, naar later bleek als gevolg van een gescheurde slagader. Depeche Mode, daarmee gereduceerd tot het duo Dave Gahan (zang) en Martin L. Gore (gitaar, toetsen, zang), besloot het album af te maken. Al was het maar omdat hun collega niet anders gewild had.
Het is onmogelijk om de nummers op Memento Mori los te zien van die tragiek van de afgelopen jaren. De teksten zitten vol verwijzingen naar de eindigheid van alles. ‘Watch another angel die’, klinkt het in Wagging Tongue. Tranen stromen en er wordt afscheid genomen in Ghosts Again, de eerste single van het album. Het nummer beleefde op 14 februari dit jaar tijdens een optreden in Italië de live première. ‘I’m heading for the open sky,’ zingt Dave Gahan in Soul With Me. ‘I’m going where the angels fly.’ Het door de Nederlandse fotograaf en regisseur Anton Corbijn ontworpen artwork van het album toont twee paar vleugels. ‘There is only so much time we can play with,’ lijkt de sleutelzin van het nummer Never Let Me Go te zijn.
De sfeer op Memento Mori wordt ronduit grimmig op Caroline’s Monkey. Het is niet de eerste keer dat een aapje in de popmuziek wordt gebuikt als symbool voor een hardnekkige drugsverslaving. Het wezentje dat ons in de nek kan springen om nooit meer los te laten. Hier zijn de teksten ook indringend. ‘Falling is better than feeling.’ En: ‘Fixing is better than healing.’ Over wie het nummer gaat, is niet duidelijk. Wel is goed te horen dat Depeche Mode met Caroline’s Monkey een krachtig en indringend statement wil maken.
Memento Mori is daarnaast vooral een heel vertrouwd klinkend album. De jaren tachtig sound van de band in de loop van de decennia talloze groepen en artiesten beïnvloed. Zoals dat van Deftones, Arcade Fire, The Killers, Muse, Coldplay, Rammstein en The Smashing Pumpkins. Trent Reznor van Nine Inch Nails beschouwt Depeche Mode zelfs als zijn belangrijkste inspiratiebron. Zo raar is het dus niet dat de band op Memento Mori teruggrijpt op dat eigen, invloedrijke geluid. De gitaar, die een grote rol speelde op de latere albums van de band, duikt dan ook sporadisch op. Zoals in My Favorite Stranger en in Never Let Me Go – maar dan zelfs nog zwaar bewerkt en vervormd.
Op de rest van het album draait het om drumcomputers en synthesizers, zoals in My Cosmos Is Mine, Ghosts Again, Before We Drown, People Are Good en de verpletterende afsluiter Speak To Me, dat aanzwelt tot een intens, vervormd slotakkoord. Toch klinkt Memento Mori niet als een eerbetoon aan het eigen verleden. De songs zijn daarvoor te sterk. Depeche Mode heeft echt wat te melden. De band klinkt vitaal. Alles is ook heel mooi opgenomen. Het laag dat er in knalt bij Don’t Say You Love Me zal het wat speakers tot het uiterste testen.
Luisteren naar Memento Mori is dan ook geen deprimerende ervaring. Verre van dat zelfs. Al zijn de teksten introvert, melancholiek en soms zelfs somber, de onderliggende boodschap is juist hoopvol. De band werd geconfronteerd met de tijdelijkheid van alles. In de eerste plaats natuurlijk vanwege de dood van hun collega. Zoals ook de coronacrisis hen – net als de rest van de mensheid – confronteerde met een gekortwiekt leven zoals dat voorheen onvoorstelbaar was. Het waren ervaringen die de band gebruikte om iets moois te maken. Een album. Zoals dat kunstenaars betaamt. Wie goed naar Memento Mori luistert, hoort dan ook maar een boodschap: Alles kan zomaar voorbij zijn, dus gebruik je kostbare tijd zo goed mogelijk. Of, om in stijl te blijven: carpe diem.