Het materiaal dat Aretha Franklin opnam voor Atlantic zich over haar ontfermde, wordt nogal eens over het hoofd gezien. Vaak ten onrechte. Neem Soulville, afkomstig van haar album Unforgettable – A Tribute To Dinah Washington dat in 1964 via Columbia verscheen. Een stevige dosis rhythm-‘n-blues en een zangeres die ongeremd uithaalde: dit was toen al de Aretha Franklin zoals de wereld die drie jaar later leerde kennen.

In weinig songs is de strijdbaarheid van de soul zo goed samengebald als in Respect. Natuurlijk, het werd geschreven door Otis Redding. Zijn origineel is geweldig en werd door hemzelf overtroffen op Live In Europe. Toch moest zelfs hij erkennen dat Aretha Franklin aan de haal was gegaan met zijn Respect. Met haar stem, haar passie en door in haar interpretatie de titel r-e-s-p-e-c-t uit te spellen. De ultieme cover.

Vanwege zijn grote belangstelling voor de Afro-Amerikaanse cultuur was producer Jerry Wexler regelmatig op het begrip ‘natural man’ gestuit. Op een dag vroeg hij zich hardop af waarom er nooit eens iemand een song schreef over een ‘natural woman’. Gerry Goffin en Carole King gingen meteen aan de slag en kwamen terug met You Made Me Feel Like (A Natural Woman). Van de opbouw van het nummer tot de manier waarop Aretha Franklin zich naar de apotheose toezong: een absolute classic.

Don Covay schreef het met Otis Redding in gedachten, maar producer Jerry Wexler vond dat het beter paste bij Aretha Franklin. In muzikaal opzicht is het een sober nummer, met op gitaar o.a. zanger-componist Joe South. Het laat daarmee juist alle ruimte aan de prachtige zangpartij van Aretha Franklin.

Think was in aanleg een nummer waarin de hoofdpersoon het liefdesleven een beetje op wil schudden. Aretha Franklin nam het op een week nadat ze gezongen had op de begrafenis van de vermoorde Martin Luther King, dominee en boegbeeld van de zwarte burgerrechtenbeweging. De tekst over bewustwording kreeg met die schrijnende herinnering nog zo vers in het geheugen een nieuwe, urgente lading. Het leverde een van de meest indringende songs van Aretha Franklin op.

Burt Bacharach en Hal David schreven I Say A Little Prayer in eerste instantie voor Dionne Warwick. Het liedje over de zorgen van een vrouw over haar man die vocht in Vietnam verscheen in 1967. Aretha Franklin nam een jaar later haar eigen vlammende versie op, die in eerste instantie weggestopt werd op het B-kantje van de single The House That Jack Built. Toch was het juist deze cover die radiostations oppikten. Uiteindelijk werd het zelfs een van de grootste hits uit haar loopbaan.

‘We noemen het gewoon wat het is’, zou Aretha Franklin tijdens de opnamen uitgeroepen hebben. Het werd dus Rock Steady, wat verwijst naar de aanstekelijke funk waarop het zo lekker grooven is. Het was relatief nieuw terrein, zelfs voor een veelzijdige zangeres als Aretha Franklin. Ze voelde zich er hoorbaar thuis. De artieste werd bijgestaan door een topbezetting met o.a. Dr. John op percussie en Donny Hathaway op keyboards. Chuck Rainey toverde voor het pakkende basloopje uit zijn vingers.

Aretha Franklin had veel succes met bestaand materiaal, maar ze was zelf ook een uitstekend componiste. Dat bleek eens te meer toen ze in 1972 het album Young, Gifted And Black uitbracht, met daarop een aantal zelfgeschreven topnummers. Een van de hoogtepunten was Day Dreaming, met Donny Hathaway op piano en Hubert Laws op fluit. De zangeres bevestigde decennia later dat de tekst over haar affaire met Temptations-zanger Dennis Edwards ging.

Aretha Franklin was opgegroeid in de traditie van de gospel. Ze keerde daar ook regelmatig naar terug. Zoals in januari 1972 met het live in de New Temple Missionary Baptist Church in Los Angeles opgenomen dubbelalbum Amazing Grace. Het album werd een artistieke en commerciële triomf. Het titelnummer is nog altijd van een adembenemende schoonheid.

De jaren tachtig gingen bepaald niet ongemerkt aan Aretha Franklin voorbij. Het was bijvoorbeeld goed terug te horen in de knallende sound die nummers als Sisters Are Doin’ It For Themselves (een stoer duet met Annie Lennox/Eurythmics) en Who’s Zoomin’ Who aangemeten kregen. Ook I Knew You Were Waining (For Me) ontsnapte niet aan de galmende drums en knallende keyboards. Het opzwepende duet met George Michael maakte vooral duidelijk dat er nog altijd een geweldige zangeres in Aretha Franklin school.