De gouden jaren van de Nederlandse popradio
Het kan bijna niet anders of iedereen van een zekere leeftijd zal wel eens met lichte weemoed terugdenken aan de jaren waarin op Hilversum 3, zoals de nationale popzender ooit heette, spannende radio werd gemaakt. Nieuwe platen en onbekend talent kregen er een kans, de deejays hadden de vrije hand en over luistercijfers leek niemand zich te bekommeren. Vandaag blikken we terug op de Soulshow, samen met Ferry Maat. Op donderdagavond 24 februari a.s. maakt het programma een eenmalig comeback de nationale radio, als onderdeel van Wout2Day op NPO Radio 2 van Wouter van der Goes.
“Ik wordt er regelmatig aan herinnerd hoeveel mensen met de Soulshow zijn opgegroeid. Tot aan koning Willem Alexander toe. Ik was erbij toen op Paleis Noordeinde de eerste Uitblinkerslunch georganiseerd werd. Met verder Mathijs van Nieuwkerk, Mies Bouwman, Ankie van Grunsven, een man of twintig, vijfentwintig. Ik zat naast Maxima. Toen Willem Alexander ging speechen, haalde hij mij aan. Hij vertelde hoe hij elke donderdagavond met zijn radio onder de dekens stiekem naar de Soulshow luisterde, terwijl hij van zijn moeder het licht uit moest doen om te gaan slapen. Een hilarisch moment was dat.”
De eerste Soulshow werd uitgezonden op 25 november 1973, aanvankelijk nog via Radio Noordzee. “In de jaren zestig zat ik op het conservatorium. Ik speelde in bandjes en maakte ook plaatopnamen. Min of meer bij toeval kwam ik in een discotheek in Loosdrecht terecht, waar ik ben gaan draaien. Veel dansmuziek. Daar is ook mijn liefde voor de zwarte muziek ontstaan. Stax en Motown. Mijn platen haalde ik vaak in de platenzaak van Rob Out van Veronica, aan de Kinkerstraat in Amsterdam. Als je snel was, kon je daar de leukste singles uit de bakken halen. Veel import. Het nieuwste van het nieuwste. Het jagen op primeurs is daar ontstaan. Toen ik in 1971 bij de radio kwam, draaide ik tussendoor al veel soul. Toen er bij Radio Noordzee op de zondagmiddag een gat in de programmering viel, ben ik daar mijn soulprogramma begonnen.”
Nadat de anti-zeezenderwet in werking was gereden, die ook Veronica fataal werd, stapte Ferry Maat over naar de TROS. Hij verbond een voorwaarde aan de transfer, hij wilde daar zijn Soulshow voortzetten. Aldus geschiedde. Vanaf 30 oktober 1974 was de Soulshow via het publieke bestel te beluisteren. Aanvankelijk een uur. Vanwege het succes werden dat er al snel twee: op de donderdagavond, tussen 20:00 en 22:00. Het programma met de nieuwste soul, funk – en later – discoplaten groeide uit tot een fenomeen. Voor talloze jongeren begon op de donderdagmiddag al het weekeinde met de klanken van o.a. The Three Degrees, Al Jarreau, Luther Vandross, Chaka Khan, Tavares, Commodores, Chic, Ohio Players, Kool & The Gang en Earth, Wind & Fire. Na de overgang naar de TROS vlogen de luistercijfers omhoog. “Terwijl we tegenover primetime tv zaten hadden we tussen de 700.000 en 800.000 luisteraars”, weet presentator en samensteller Ferry Maat nog goed. “Ik merkte niet alleen aan die cijfers hoe populair het programma was. Ik werd ook vaak uitgenodigd in het land om te draaien en daar zag ik het ook aan de reacties. Het was trouwens erg leuk om te doen. Ik zag er met eigen ogen op welke platen enthousiast werd gereageerd en bij welke de vloer leegliep. Het is eigenlijk essentieel voor een deejay om je muziek op die manier uit te proberen.”
Er werden niet alleen platen gedraaid, vast onderdeel waren ook de nieuwtjes en de interviews met de groten uit de soulwereld. “Ik heb Michael Jackson in de studio gehad. En Marvin Gaye. Ik had ooit een optreden in Carré van hem opgenomen dat hij zo geweldig vond, dat hij die overal draaide. Thuis en in de auto. Op een bepaald moment werd ik gebeld door een Nederlandse vrouw die zei de vriendin van Marvin Gaye te zijn. ‘Waar is de verborgen camera’, was mijn eerste gedachte. Het bleek echter te kloppen. ’s Avonds kort voor negenen arriveerde de taxi en Marvin heeft bijna het volle tweede uur in de uitzending gezeten. Hij was op dat moment in België bezig met een nieuw album, de plaat waarop de hit Sexual Healing bleek te staan. Verder deed hij was geheimzinnig over zijn verblijfplaats, want hij hield zich schuil voor zijn platenmaatschappij. De uitzending was nog niet voorbij of de baas van Motown in Nederland hing aan de lijn. Of ik wist waar Marvin uithing, want ze waren hem inderdaad al maanden kwijt. Hij was alweer vertrokken en ik had geen idee met welke bestemming, kon ik naar waarheid zeggen. Later bleek dat hij al die tijd in Oostende gewoond had...”
De band die het meest met de Soulshow geassocieerd werd, was toch Earth, Wind & Fire. De relatie was zo warm dat het Amerikaanse gezelschap ook wel Earth, Wind & Ferry genoemd werd, roept de radiomaker lachend in herinnering. “Als er een nieuw album was, kreeg ik de primeur. Elke keer als ze in het land waren, kwamen ze langs in de studio. Ook van hen heb ik een optreden opgenomen, in 1979 in de Ahoy in Rotterdam. Om goed voorbereid te zijn, ben ik eerst naar een optreden in Frankfurt gegaan. Ik zat in hetzelfde hotel als de band en heb een daar een praatje gemaakt en een biertje gedronken met de crew, zodat we elkaar al een beetje kenden. Alles moest namelijk in een keer goed op de band komen, er kon niets achteraf gemixt worden. In Rotterdam heb ik in de opnametruck gezeten en wist bijvoorbeeld precies wanneer de solo’s kwamen. Het is een mooie registratie geworden.”
De Soulshow zat tot 1988 bij de TROS. In de jaren die volgden, leidde het – met onderbrekingen – een wat zwervend bestaan. Van Radio 10 ging het terug naar de TROS, waarna de Soulshow via Radio 538, Radio Veronica, Arrow Jazz FM en Sublime FM zo’n beetje alle hoeken van het mediapark zag. Voor zijn verdiensten voor de Nederlandse Radio en zijn bijdrage aan popularisering van de dansmuziek in Nederland werd Ferry Maat diverse keren onderscheiden: in 2006 met een Gouden Harp, een jaar later met de even prestigieuze Marconi Ouevre Award. In 2008 werd hij zelfs benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Sinds 2015 beleeft de Soulshow een nieuwe jeugd als internetradiostation. Naast de non-stop soul tracks worden oude afleveringen herhaald en neemt Ferry Maat nog altijd wekelijks een nieuwe uitzending op. “Ik vind het ontzettend leuk om te doen, ik houd enorm van de muziek en uit de reacties die ik krijg, blijkt er nog altijd een groot publiek voor te zijn.”
Hilversum is Ferry Maat ook nog lang niet vergeten, al verruilde hij in 2018 het koude Nederland voor het warme Bonaire. Op 29 november 2018 maakte hij al in het NPO Radio 2-programma van vriend, radiomaker en fan Wouter van der Goes een eenmalige comeback met zijn Soulshow. Aanleiding was toen het 45-jarig jubileum van zijn show.
Vanwege de 8-daagse week van de jaren 80 keert Ferry Maat en zijn programma de komende week opnieuw voor een keer terug op de Nederlandse radio, op donderdagavond 24 februari tussen 19:00 en 20:00 in het programma Wout2Day, opnieuw dus met Wouter van der Goes. Voor een keer begint in Nederland het weekeinde weer op de donderdagavond.